نقش اکسید منیزیم در تغذیه نشخوارکنندگان
اکسید منیزیم
در نشخوارکنندگان تنظیم اسید و باز در بدن از طریق تغییرات جزئی در غلظت یون هیدروژن کنترل میشود که احتمالاً واکنشهای شیمیایی در سلول را کاهش یا افزایش میدهد. افزایش غلظت یون هیدروژن در شکمبه به اسیدوز در حیوان منتهی میشود
برای جلوگیری از اسیدوز، بدن دارای چندین مکانیسم دفاعی مختلف شامل سیستم بافری اسید- باز (سیستم بافری بیکربنات)، تنظیم تنفس و دفع از طریق کلیه است. اگر چه، تغذیه گاوهای شیری با جیره غنی از کنسانتره منجر به افزایش تولید شیر میگردد اما خطر ابتلاء به اسیدوز را نیز افزایش میدهد.
سه سیستم اصلی، غلظت یون هیدروژن مایعات بدن را برای جلوگیری از اسیدوز و آلکالوز تنظیم میکنند.
1- سیستم بافری شیمیایی اسید- باز مایعات بدن، که بلافاصله با اسید و باز ترکیب شده و از تغییرات شدید غلظت یون هیدروژن جلوگیری میکند.
2- مراکز تنفسی که حذف دیاکسید کربن از مایعات خارج سلولی را تنظیم میکنند.
3- کلیهها که با دفع اسید یا باز غلظت یون هیدروژن مایعات خارج سلولی را کاهش میدهند.
بافرها از نظر شیمیایی ترکیبی از اسید ضعیف و نمک آن هستند که به نگهداری pH در شکمبه کمک میکنند. ترکیبات آلکالایزر (قلیائی کننده) ترکیباتی هستند که اسید موجود در شکمبه را خنثی کرده و به افزایش pH کمک میکنند.
ترکیبات بافری و آلکالایزی به افزایش چربی شیر و مصرف خوراک کمک میکنند. آنها از کاهش شدید pH شکمبه جلوگیری میکنند و بنابراین تعادلی بین اسید پروپیونیک و اسید استیک ایجاد میکنند. از ترکیبات آلکالایزری میتوان به کربنات سدیم، کربنات پتاسیم و اکسید منیزیم اشاره کرد.
به طور معمول اکسید منیزیم با خلوص بالا به عنوان تامین کننده منیزیم در جیرههای گاو شیری با دارا بودن مقدار منیزیم بین 51 تا 59 درصد استفاده میشود. همچنین این نمکها در جیره گاوهای شیری به منظور قلیائی کردن اکوسیستم شکمبه- نگاری زمانی که مقدار علوفه جیره کمتر از حد نرمال و زمانی که مکمل منیزیم مورد نیاز است گنجانده میشوند.
اکسید منیزیم با فرمول شیمیایی MgO مادهای جاذب رطوبت و سفید رنگ بوده که از طریق کلسینه سازی کربنات منیزیم، هیدروکسید منیزیم و یا فراوری کلرید منیزیم به وسیله آهک و حرارت تولید میگردد.
تفاوتهای فیزیکوشیمیایی، درصد خلوص، اندازه ذرات، قدرت آلکالایزری، وجود برخی ترکیبات فرعی مانند گچ و آهک، دما، زمان فراوری، مقدار عناصر سنگین، قیمت و ماندگاری آن در شکمبه بر کیفیت اکسید منیزیم تاثیر داشته و میتواند ظرفیت بافری را در شکمبه تحت تاثیر قرار دهد.
جیرههایی با کنسانتره بالا اغلب pH شکمبه و هضم فیبر را کاهش میدهند. نیاز به مواد بافری در جیره نشخوارکنندگان تابعی از ترشح بزاق، ظرفیت بافری مواد خوراکی و اسیدیته خوراک است. سالهای زیادی است که که مکملهای آلکالایزری در جیره گاوهای شیری به دلیل تاثیر مثبت بر پیشگیری از اسیدوز مورد استفاده قرار میگیرند. ترکیبات بازی کننده (آلکالایزر) با اضافه شدن به محیط محلول میتوانند باعث افزایش pH شوند.
اکسید منیزیم تاثیر مثبتی بر باکتریهای متانوژنی داشته و از این طریق سبب کاهش تولید متان و در نتیجه کاهش حجم تولیدی گاز متان در طول انکوباسیون در آزمایشگاه میشود.
Erdman و همکاران (1980) گزارش کردند که افزودن 5/1 درصد بیکربنات سدیم به خوراک گاوهای شیری تازه زای تغذیه شده با جیره حاوی 60 درصد کنسانتره بر پایه ماده خشک، تغییری در pH شکمبه ایجاد نکرد. همچنین، ثبات pH شکمبه، در اثر افزودن اکسید منیزم در مقایسه با بیکربنات سدیم بیشتر مشاهده شد.
Teh و همکاران (1984) در تحقیقی تاثیر سطوح متفاوت اکسید منیزیم (0، 4/0 و 8/0) بر سطوح مختلف (0 و 8/0 درصد) بیکربنات سدیم بر گاوهای شیری هلشتاین را مورد بررسی قرار دادند. تولید شیر در گاوهای تغذیه شده با 4/0 درصد اکسید منیزیم با و بدون بیکربنات سدیم افزایش یافت. pH شکمبه با افزودن بیکربنات سدیم به تنهایی و ترکیب با اکسید منیزیم افزایش یافت. افزودن 4/0 درصد اکسید منیزیم به تنهایی و یا درترکیب با بیکربنات سدیم، مقادیر اسیدهای چرب فرار را در شکمبه افزایش داد. pHمدفوع با افزودن اکسید منیزیم به تنهایی و ترکیب با بیکربنات سدیم افزایش یافت.
نتیجه گیری:
مصرف اکسید منیزیم در جیره گاوهای شیری پرتولید به هموستازی و ثبات محیط شکمبه از طریق مقابله با تغییرات pH کمک میکند. اکسید منیزیم نسبت استات به پروپیونات شیر را در شکمبه افزایش میدهند که در نتیجه قابلیت هضم فیبر را بهبود داده و به افزایش درصد چربی شیر و تولید شیر در حیوان منجر میشود. اکسید منیزیم به عنوان یک ابزار مفید و اقتصادی برای مزارع پرورش گاوهای شیری برای پیشگیری از اسیدوز، لنگش، بهبود تولید، کیفیت شیر و محصولات آن استفاده میشوند.
Reference
Teh, T. H., Hemken, R. W., and Harmon, R. J. 1985. Dietary Magnesium Oxide Interactions with Sodium Bicarbonate on Cows
in Early Lactation. 1985. Dairy science journal. 68: 881.
Sharma, H., Pal, R. P., Mir, S. H., Mani, V., and Ojha, L. 2018. Effect of feeding buffer on feed intake, milk production and rumen fermentation pattern in lactating animals: A review. Journal of Entomology and zoology studies. 6: 916-922.
Erdman, R. A. 1988. Dietary buffering requirements of the lactating dairy cow: a review. 1988. Journal of Dairy Science. 12: 3246-3266.